Thời kỳ công nghệ 4.0, thị trường lao động được sự đoán sẽ có nhiều thay đổi trong tương lai. Vì vậy, việc chọn ngành nào, theo nghề gì để vừa phù hợp năng lực, sở trường, vừa bắt nhịp với xu hướng thời đại là câu hỏi lớn của học sinh THPT khi đứng trước ngưỡng cửa tương lai. Gia đình, nhà trường và xã hội đóng vai trò quan trọng, giúp các em định hướng, lựa chọn những ngành nghề phù hợp.

Trong thời 4.0, công nghệ được ứng dụng rộng rãi vào nhiều ngành nghề, lĩnh vực sản xuất, tự động hóa thay thế lao động chân tay, robot thay thế con người. Do đó, nhiều ngành nghề có khả năng bị “xóa sổ”, bên cạnh đó, sẽ có những ngành nghề mới được hình thành. Việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT có ý nghĩa quan trọng, giúp các em tìm đúng ngành nghề phù hợp, tạo cơ hội và khả năng phát triển.

Theo diễn đàn The Economic Forum, ước tính sẽ có 66 triệu người mất việc làm bởi vì tự động hoá và máy móc.

OECD cũng đưa ra dự đoán có khoảng 14% số lượng công việc trên 32 quốc gia sẽ do robot thực hiện. Những phát triển nhanh chóng vượt bậc của công nghệ đang cho phép máy móc thực hiện số lượng tác vụ ngày càng tăng so với năng suất làm việc của con người.

Ngày càng nhiều các công ty hiện sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tiến hành phân tích hợp đồng, đánh giá các điểm bất đồng trong từng vụ kiện, hay thậm chí xây dựng chiến lược kiện tụng. McDonald đang dần thay thế các nhân viên làm việc tại quầy drive-thru bằng công nghệ AI nhận đơn đặt hàng, hay các siêu thị lớn trên thế giới như Sainsbury, Tesco, và Morrisons đang lắp đạt hệ thống máy tự thanh toán, thay vì sử dụng con người.

Khái niệm học tập suốt đời không phải là mới. Các kỹ năng cần thiết để phát triển mạnh trong nền kinh tế dựa trên công nghệ ngày nay đang liên tục thay đổi, cho ra đời nhiều công việc hơn so với trước với cấp độ cao hơn, đòi hỏi con người luôn phải trau dồi kiến thức của bản thân để đáp ứng với nhu cầu của thị trường lao động.

Theo thống kế mới nhất của The Economic Forum, top 10 các kỹ năng cần thiết để thành công bao gồm những kỹ năng đòi hỏi con người luôn phải tư duy, học tập và sáng tạo những cái mới. Một số kỹ năng nổi bật như: Complex problem solving, critical thinking, creativity, people management,… 

Lời khuyên đưa ra là trước hết, các em học sinh, sinh viên cần lựa chọn ngành nghề phù hợp với khả năng, năng lực của bản thân, bởi nếu làm công việc mà bản thân không yêu thích sẽ giới hạn khả năng phát triển của các em, dẫn đến lãng phí thời gian, công sức, tiền bạc, gây ra sự chán nản và mất động lực làm việc. Nếu ngành nghề mà các em đam mê phù hợp với nhu cầu của xã hội thì đó là điểm cộng, tạo ra cơ hội để các em phát triển.